Ontdek de kracht van de nervus vagus
De nervus vagus is een van de belangrijkste zenuwen in ons lichaam. Hij loopt van de hersenstam naar organen in je borst en buik en speelt een centrale rol in hoe je lichaam ontspant, herstelt en tot rust komt. Toch werkt deze rustgever bij veel mensen niet optimaal — simpelweg omdat we te vaak en te lang ‘aan’ staan.
In deze blog lees je wat deze zenuw precies doet, hoe je merkt dat hij uit balans is, welke klachten daarbij horen en — belangrijker nog — hoe je hem op een natuurlijke manier kunt activeren en ondersteunen.
Wat doet de nervus vagus?
De nervus vagus is onderdeel van het parasympathisch zenuwstelsel: het systeem dat je lichaam helpt herstellen, verteren en ontspannen. Hij stuurt onder andere je hartslag, ademhaling, spijsvertering en immuunsysteem aan. We hebben er twee: een linker en een rechter, die vanuit de hersenstam uitwaaieren naar onder andere je longen, hart, darmen en maag.
Wanneer de nervus vagus goed werkt, voel je je kalm, helder en stabiel. Er gaat meer bloed naar je buikorganen zodat je voeding goed kunt verteren, en minder naar je spieren — je hoeft je immers niet schrap te zetten. Je komt letterlijk in de ‘rust- en herstelmodus’.
De tegenhanger hiervan is het sympathisch zenuwstelsel: het stresssysteem dat actief wordt bij gevaar, drukte of spanning. Ideaal voor korte stresspieken, maar niet als dit systeem continu aanstaat. Dan raakt je vagus onderdrukt — en dat voel je.
📚 Bronnen
UMC Utrecht – Nervus vagus stimulatie
https://www.umcutrecht.nlHou X, Rong C, Wang F, Liu X, Sun Y, Zhang HT.
GABAergic System in Stress: Implications of GABAergic Neuron Subpopulations and the Gut-Vagus-Brain Pathway.
Neural Plast. 2020 Aug 1;2020:8858415.
PMID: 32802040; PMCID: PMC7416252Universiteit Leiden – Emoties beïnvloeden via de darm-hersenzenuw
https://www.universiteitleiden.nl
Wat is de nervus vagus?
De nervus vagus is de tiende hersenzenuw (nervus cranialis X) en behoort tot het autonome zenuwstelsel. In totaal hebben we twaalf paar hersenzenuwen die direct uit de hersenstam vertrekken en vitale functies in het lichaam aansturen.
Hij is daarvan de langste én meest invloedrijke. Hij wordt ook wel de ‘zwervende zenuw’ genoemd – omdat hij zich als een zachte stroom van signalen een weg baant van je hersenen tot diep in je buik.
Onderweg is hij verbonden met:
-
Je keel en stembanden (spraak, slikken, klank)
-
Je hart (hartritme, hartslagvertraging)
-
Je longen en middenrif (ademregulatie)
-
Je maag, lever, alvleesklier (vertering en energiemetabolisme)
-
Je darmen (ontspanning, opname, darmbewegingen)
Deze zenuw ontvangt signalen van al deze organen en stuurt ook signalen terug. Zo helpt hij je lichaam bepalen of het mag ontspannen of alert moet blijven. Het is een tweerichtingsverkeer tussen je brein en je lijf – en deze zenuw is de snelweg daartussen.
Wil je hier dieper in duiken? Lees dan de nervus vagus als bron van herstel voor meer uitleg en praktische handvatten.
Nervus vagus uit balans: hoe herken je het?
Als de nervus vagus te weinig geactiveerd wordt, blijft je lichaam hangen in de stressmodus. Dat voel je niet alleen mentaal, maar ook fysiek. Veel mensen herkennen zich hierin zonder te weten dat de nervus vagus ermee te maken heeft.
Mogelijke nervus vagus gerelateerde klachten:
-
Buikpijn, opgeblazen gevoel, diarree of obstipatie
-
Hoofdpijn, nek- en schouderklachten
-
Hartkloppingen of een onregelmatige hartslag
-
Duizeligheid, misselijkheid of zweetaanvallen
-
Angst, somberheid, prikkelbaarheid
-
Moeite met concentreren of keuzes maken
-
Onrustig of gespannen lijf, slecht slapen
Je lichaam blijft alert, zelfs als er geen directe reden toe is. Alsof je continu in de startblokken staat.
Is je nervus vagus beschadigd?
Soms denken mensen dat hun nervus vagus beschadigd of bekneld is. In de praktijk komt dit zelden voor. Alleen bij een ongeluk of operatie waarbij direct letsel optreedt, kan er fysieke schade zijn.
In verreweg de meeste gevallen is er sprake van nervus vagus dysfunctie: een ontregelde balans tussen spanning en ontspanning. Je bent te vaak in de stressstand, en de vagus krijgt te weinig kans om aan te haken. Gelukkig is dit omkeerbaar — en daar kun je zelf mee aan de slag.
Nervus vagus activeren: wat kun je doen?
Door deze zenuw is te trainen. Door op een bewuste manier ontspanning te stimuleren, wordt de vagus geactiveerd en krijgt je lichaam de kans om te herstellen.
Enkele natuurlijke manieren om de nervus vagus te stimuleren:
-
Ademhaling – vooral een langzame, lage ademhaling met verlengde uitademing helpt. Denk aan buikademhaling of zachte neusademhaling.
-
Zingen, neuriën of gorgelen – dit activeert de stembanden en daarmee indirect de nervus vagus.
-
Koude prikkels – een koud gezichtsdouche of wisseldouches kunnen de vagus prikkelen.
-
Creativiteit en plezier – tekenen, dansen, tuinieren — alles wat je in een ontspannen flow brengt.
-
Oogbewegingen en zachte beweging zoals yoga, wandelen of pendelen
Wil je hier dieper op ingaan? Lees dan verder op onze pagina over nervus vagus ademhaling en ontdek hoe je met eenvoudige ademtechnieken je vagus direct tot rust kunt brengen.
Mijn eigen ervaring: van overprikkeld naar verbonden
Zelf leefde ik jarenlang ‘aan’. Hoog in m’n ademhaling, snel overprikkeld, snel moe. Pas toen ik begreep hoe mijn zenuwstelsel werkte, en hoe ik zelf invloed kon uitoefenen via mijn adem en mijn ritme, begon er iets te verschuiven.
De eerste keren dat ik voelde hoe mijn adem zakte naar mijn buik, en mijn hele lijf meedeed in die ontspanning, was magisch. En inmiddels weet ik: dat was mijn nervus vagus die zei: “Het is veilig. Je mag loslaten.”
Dit gevoel van rust is er ook voor jou.
De nervus vagus en je darmen
De nervus vagus en je darmen staan nauw met elkaar in verbinding. Als je darmen van slag zijn, beïnvloedt dat je zenuwstelsel — en andersom. Stress, verkeerde voeding of medicatie kunnen die samenwerking verstoren. Veel mensen merken dat buikklachten ontstaan of verergeren als ze langdurig gespannen zijn.
Samenvattend
De nervus vagus is de sleutel tot rust, herstel en veerkracht. Als deze zenuw te weinig gestimuleerd wordt, blijf je hangen in stress — met alle gevolgen van dien. Gelukkig kun je met zachte technieken zoals ademhaling, stemgebruik en ontspanning je vagus ondersteunen en activeren. Zo maak je weer ruimte voor herstel, vanuit jezelf.
Wil je dit zelf ervaren? Probeer eens een ademhalingsoefening of start met kleine momenten van ontspanning per dag. Je lijf weet de weg terug — soms heeft het alleen een herinnering nodig.
luchtiger
Bel of app om een afspraak te maken op 06-40671400
Uitsluitend te bezoeken op afspraak!
maaandag tm vrijdag
10.00 - 20.00
Bezoekadres:
Essebaan 38
2908LK Capelle a/d Ijssel
Betaling cash of met een tikkie
